ERP პროგრამული უზრუნველყოფა უკვე არსებობდა, როგორც უმეტესი ბიზნესის ცენტრალური ნერვული სისტემა, მაშინ, როდესაც კვლევითმა ორგანიზაცია Gartner-მა ეს ტერმინი პირველად გამოიყენა 1990-იან წლებში. მისი წინამორბედი პროგრამული უზრუნველყოფა, MRP (material requirements planning) 1970-იანი წლებიდან იყო მწარმოებელთა საყრდენი. მოგვიანებით, იგი ფინანსურ და სხვა საჭირო ფუნქციონალებში გაფართოვდა და დაერქვა MRP II (manufacturing resource planning). Gartner-ის ანალიტიკოსები მიხვდნენ, რომ საჭირო იყო უფრო ინკლუზიური სახელის მოფიქრება, რაც თავის თავში მოიაზრებდა ისეთ კატეგორიებს, როგორებიცაა ბუღალტერია, ადამიანური რესურსების მართვა, შეკვეთებისა და გაყიდვების მართვა და წარმოების ჯაჭვი. ასე გაჩნდა ტერმინი ERP (enterprise resource planning).

ERP -ის ევოლუცია საგრძნობლად დაჩქარდა 1990-იან წლებში, რასაც ხელი შეუწყო მომხმარებლის გრაფიკული ინტერფეისის (Apple Mac OS, Microsoft Windows) პოპულარიზაციამ. ასევე, cloud-ისა და ვების გამოჩენამ. დეკადის დასასრულს, სისტემის ტექნიკური პარადიგმები მტკიცედ იყო ჩამოყალიბებული და ჰქონდა მთავარი მიზანი: ERP გამხდარიყო ყოვლისმომცველი, მოქნილი, ადვილი სასწავლად და შესანახად და ხელმისაწვდომი.

თუმცა, აღასრულა კი ERP -მ ორგანიზაციებისთვის მიცემული პირობა, რომ მათ უფრო ეფექტურად მუშაობაში დახმარებოდა? რა არის მისი ძლიერი და სუსტი მხარეები? საით განვითარდება ERP უახლოეს მომავალში?

კლიენტ-სერვერის გამოჩენა

1990 -იანების დასაწყისში ERP უმეტესად ძლიერ კომპიუტერებში მუშაობდა და ჰქონდა თავისებური UI, რომელიც კოდის შეყვანას საჭიროებდა, რათა სისტემას ემუშავა.

მოხმარების გასაუმჯობესებლად, ვენდორებმა დაიწყეს Citrix-ისა და სხვა კლიენტების პროგრამების გამოყენება, რათა ERP სისტემებისთვის Windows-ის მსგავსი UI შეექმნათ. აქედან დაიწყო კომპიუტერის მოდელების ცვლა ძლიერი კომპიუტერიდან client-server -ზე, რომლებიც ცენტრალურ სერვერზე თავად ახდენენ კომუნიკაციას.

1990-იან წლებში ERP სისტემის მონაცემთა ბაზებს ათასობით ცხრილი ჰქონდა, რაც მისგან ინფორმაციის ამოღებას ართულებდა, თუმცა შესაძლებელი იყო საათში ათასობით ტრანზაქციის გატარება.

ERP ის მორგება მომხმარებლებზე

სისტემის ინტეგრატორებთან კოლაბორაციის შემდეგ, იმპლემენტაციის პროცესში მათმა გაზრდილმა ჩართულობამ ERP ის კიდევ უფრო მეტ პერსონალიზაციას შეუწყო ხელი. სისტემა გახდა გამოყენებადი უფრო მეტი კომპანიისათვის.

90-იანებში ორმა ფაქტორმა გამოიწვია ERP ის მიმართ გაზრდილი მოთხოვნა: კომპანიებმა გადაწყვიტეს შეეცვალათ მოძველებული სისტემები და მათ გაუჩნდათ სურვილი ერთიან სისტემაში ემართათ თავიანთი ბიზნესის ყველა ძირითადი მიმართულება. მათ სურდათ ისეთი სისტემის დაყენება, რომელიც ბიზნეს პროცესებს თავიდან ბოლომდე მოიცავდა და აღარ იდარდებდნენ დიდი რაოდენობით ინფორმაციის დეპარტამენტებს შორის მიმოცვლაზე.

XXI საუკუნის პირველ ათწლეულში, ERP სისტემების დანერგვის კომპლექსურობა იმდენად გაიზარდა, რომ კლიენტებს დასჭირდათ სისტემის ინტეგრატორების დაქირავება. სისტემის გამართვისთვის საჭირო იყო დიდი დროითი და ფინანსური რესურსი და ძალისხმევა, რათა მომხდარიყო საჭირო ინფორმაციის მასში ინტეგრაცია. საქმე კი აქ არ მთავრდებოდა.

დანერგვის პროცესის დასრულების შემდეგ, ყოველ 3-4 წელიწადში საჭირო იყო დიდი განახლების გაკეთება, რაც ასევე ძვირადღირებული და მტკივნეული პროცესი იყო.

Cloud-ის გამოჩენა

სავარაუდოდ, ისე არაფერს მოუხდენია ERP სისტემის განვითარებაზე გავლენა, როგორც cloud-ის გამოჩენას. მიუხედავად იმისა, რომ cloud სიახლე არ იყო, ფართო გავრცელება 1990-იანებში ჰპოვა. თამამად შეგვიძლია მის გამოჩენას ვუწოდოთ რევოლუციური ცვლილება. კომპლექსური პროგრამული უზრუნველყოფით სარგებლობა, ვენდორის ან მესამე მხარის მონაცემთა ცენტრის მეშვეობით, ნიშნავდა, რომ IT დეპარტამენტს აღარ მოუწევდა ინფრასტრუქტურის გამართვა.

Cloud-მა ყველაზე დიდი გავლენა ERP სისტემებზე 2010-იან წლებში მოახდინა. ყველაზე დიდი ცვლილება CRM-სა და HCM-ს (human capital management) შეეხო. მოთხოვნა ასეთ სპეციალიზირებულ მოდულებზე პირველ დეკადაში განსაკუთრებით გაიზარდა. კომპანიები მიხვდნენ, რომ ზოგიერთი ERP სისტემა უფრო მეტად ერგება მათ ბიზნესს და ამიტომ დაიწყეს კონკრეტული ვენდორების შერჩევა.

ამასობაში დაიწყო CRM-ის ცალკე პროდუქტად გაყიდვა. მისი დამნერგავი ორგანიზაციები ყიდიდნენ CRM-ს cloud-ზე, ამიტომ კომპანიებს არ სჭრიდებოდათ რამდენიმე მილიონი დოლარის დახარჯვა საჭირო პროგრამული უზრუნველყოფის დასანერგად.

რა იქნება შემდეგი?

ტენდენცია, რომ ERP მხოლოდ დიდი ორგანიზაციების იარაღია ჯერ კიდევ ჭარბობს, თუმცა ახალი თაობის სტარტაპერები უფრო მეტად მომთხოვნები არიან თანამედროვე ტექნოლოგიების სწრაფად ადაპტირებაში. როგორც ვებ-საიტები გახდნენ ინტეგრალური ნაწილი ნებისმიერი ორგანიზაციისთვის, ასევე აუცილებელი გახდება ERP სისტემებიც ნებისმიერი ბიზნესისთვის. ძლიერი კომპიუტერი ხომ დღეს აღარაფერია იმ პროგრამული უზრუნველყოფების გარეშე, რომლებიც საგრძნობლად ამარტივებენ ჩვენს ყოველდღიურობას.